Majątek w Srebrzyszczu był świadkiem ważnych wydarzeń historycznych, związanych z niepodległościowa działalnością Lechnickich. Między innymi w pałacu odbyło się spotkanie Felicjana Kajetana Lechickiego, rotmistrza Gustawa Orlicz-Dreszera i Wiktora Ambroziewicza, przed akcją wyzwalania Chełma 2 listopada 1918 r. Właściciel Srebrzyszcza objął tego dnia funkcje cywilnego komisarza powiatu chełmskiego.
Źródło: Strona Gminy Chełm.
środa, 23 listopada 2011
Rezerwat Bagno Serebryskie
W pobliżu miejscowości Srebrzyszcze (a częściowo także na jej terenie) leży rozległy rezerwat przyrody - Bagno Serebryskie - chroniący torfowiska węglanowe z różnorodną florą i fauną.
Poniżej dane z Wikipedii:
Bagno Serebryskie – torfowiskowy rezerwat przyrody na terenie Chełmskiego Parku Krajobrazowego w województwie lubelskim, w powiecie chełmskim, w gminach Chełm i Ruda-Huta.
Rezerwat utworzony został w 1991 roku, obejmuje torfowiska węglanowe zajmujące obszar 377 ha, z czego w gminie Ruda-Huta jest 13,92 ha. Są to jedne z najciekawszych pod względem przyrodniczym obszarów Polski. O ich unikalnym charakterze świadczy duże nagromadzenie rzadkich i chronionych roślin i zwierząt, przy czym największe osobliwości rezerwatu kryje w sobie ich awifauna (ptaki) oraz entomofauna (owady).
Obecność wapiennego podłoża sprzyja wegetacji roślin wapniolubnych, spośród których warto wymienić: pełnika europejskiego, głowienkę wielokwiatową, storczyka kukawkę, zawilca wielkokwiatowego oraz goryczki krzyżową i wąskolistną. Na szczególną uwagę zasługują występujące w podtopionych miejscach zwarte łany marzycy rudej i kłoci wiechowatej, rzadkich gatunków pochodzenia atlantyckiego.
Na terenie rezerwatu stwierdzono ponad 60 gatunków ptaków chronionych, w tym ponad 30 lęgowych. Wśród nich wiele gatunków należy do ginących i zagrożonych wyginięciem. Do najrzadszych i najciekawszych należą: wodniczka, kulik wielki, dubelt, błotniak popielaty, brodziec krwawodzioby, kobuz, podróżniczek, bąk. Jest to obszar szczególnie ważny dla ptaków wodno-błotnych, uznanie go za chroniony jest szczególnie ważne dla ochrony wodniczki w Europie.
Poniżej dane z Wikipedii:
Bagno Serebryskie – torfowiskowy rezerwat przyrody na terenie Chełmskiego Parku Krajobrazowego w województwie lubelskim, w powiecie chełmskim, w gminach Chełm i Ruda-Huta.
- położenie geograficzne: Obniżenie Dubieńskie
- powierzchnia: 376,62 ha (dane nadesłane z nadleśnictwa)
- rok utworzenia: 1991
- dokument powołujący: Zarządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 9 października 1991 w sprawie uznania za rezerwat przyrody (MP nr 38, poz. 273)
- przedmiot ochrony (wg aktu powołującego): zachowanie torfowiska węglanowego będącego ostoją bardzo rzadkich gatunków ptaków i roślin
Rezerwat utworzony został w 1991 roku, obejmuje torfowiska węglanowe zajmujące obszar 377 ha, z czego w gminie Ruda-Huta jest 13,92 ha. Są to jedne z najciekawszych pod względem przyrodniczym obszarów Polski. O ich unikalnym charakterze świadczy duże nagromadzenie rzadkich i chronionych roślin i zwierząt, przy czym największe osobliwości rezerwatu kryje w sobie ich awifauna (ptaki) oraz entomofauna (owady).
Obecność wapiennego podłoża sprzyja wegetacji roślin wapniolubnych, spośród których warto wymienić: pełnika europejskiego, głowienkę wielokwiatową, storczyka kukawkę, zawilca wielkokwiatowego oraz goryczki krzyżową i wąskolistną. Na szczególną uwagę zasługują występujące w podtopionych miejscach zwarte łany marzycy rudej i kłoci wiechowatej, rzadkich gatunków pochodzenia atlantyckiego.
Na terenie rezerwatu stwierdzono ponad 60 gatunków ptaków chronionych, w tym ponad 30 lęgowych. Wśród nich wiele gatunków należy do ginących i zagrożonych wyginięciem. Do najrzadszych i najciekawszych należą: wodniczka, kulik wielki, dubelt, błotniak popielaty, brodziec krwawodzioby, kobuz, podróżniczek, bąk. Jest to obszar szczególnie ważny dla ptaków wodno-błotnych, uznanie go za chroniony jest szczególnie ważne dla ochrony wodniczki w Europie.
Cmentarz prawosławny "ukraiński"
Cmentarz prawosławny z XIX w., zwany "ukraińskim", położony jest przy drodze z Srebrzyszcza do drogi głównej Chełm - Dorohusk. Zajmuje powierzchnię 0,21 ha. Najstarszy istniejący nagrobek pochodzi z 1902. (Źródło: Leksykon miejscowości powiatu chełmskiego, A. Wawryniuk).
Niestety większość nagrobków nie zachowało się. Przez długi czas cmentarz był niemalże zapomniany. Zdążył ogromnie zarosnąć i przez to był trudno dostępny. Dopiero w ostatnich latach jest systematycznie porządkowany. Przyczyniła się do tego działalność Szkoły Podstawowej w Srebrzyszczu - dzieci podjęły inicjatywę "adopcji" najbliższego im zabytku, który potrzebował właśnie takiej opieki. W oczyszczeniu cmentarza wspierali dzieci ich rodzice. Teraz miejscowa społeczność bardziej dba o to miejsce spoczynku byłych mieszkańców.
Niestety większość nagrobków nie zachowało się. Przez długi czas cmentarz był niemalże zapomniany. Zdążył ogromnie zarosnąć i przez to był trudno dostępny. Dopiero w ostatnich latach jest systematycznie porządkowany. Przyczyniła się do tego działalność Szkoły Podstawowej w Srebrzyszczu - dzieci podjęły inicjatywę "adopcji" najbliższego im zabytku, który potrzebował właśnie takiej opieki. W oczyszczeniu cmentarza wspierali dzieci ich rodzice. Teraz miejscowa społeczność bardziej dba o to miejsce spoczynku byłych mieszkańców.
niedziela, 29 maja 2011
Szlak Chełmskich Torfowisk Węglanowych
Przez Srebrzyszcze biegnie pieszy szlak Chełmskich Torfowisk Węglanowych, nazywany również szlakiem Bagien i Moczarów.
Szczególnie ta druga nazwa oddaje idealnie charakter trasy. Idąc szlakiem w lesie serebryskim napotkamy na swej drodze rozlewisko wody nie do przebycia - może do przepłynięcia, ale to na własną odpowiedzialność. A wszędzie wokół również są bagna, tak więc dalsza podróż jest właściwie niemożliwa. Trzeba się wycofać i najlepiej do Brzeźna dotrzeć drogą europejską E373.
Ale poza tą jedną nieprzyjemną przeszkodą w podróży, szlak w Srebrzyszczu jest bardzo interesujący. Główną atrakcją jest barokowy pałac wraz z parkiem. Dróżki pośród pól dostarczą pięknych widoków i poczucia bliskości natury.
Szczerze polecam!
Poniżej niedoskonała mapa. Będę wdzięczna za wszelkie wskazówki, abym mogła ją poprawić.
Pokaż Szlak Chełmskich Torfowisk Węglanowych na większej mapie
Szczególnie ta druga nazwa oddaje idealnie charakter trasy. Idąc szlakiem w lesie serebryskim napotkamy na swej drodze rozlewisko wody nie do przebycia - może do przepłynięcia, ale to na własną odpowiedzialność. A wszędzie wokół również są bagna, tak więc dalsza podróż jest właściwie niemożliwa. Trzeba się wycofać i najlepiej do Brzeźna dotrzeć drogą europejską E373.
Ale poza tą jedną nieprzyjemną przeszkodą w podróży, szlak w Srebrzyszczu jest bardzo interesujący. Główną atrakcją jest barokowy pałac wraz z parkiem. Dróżki pośród pól dostarczą pięknych widoków i poczucia bliskości natury.
Szczerze polecam!
Poniżej niedoskonała mapa. Będę wdzięczna za wszelkie wskazówki, abym mogła ją poprawić.
Pokaż Szlak Chełmskich Torfowisk Węglanowych na większej mapie
Plany...
Mam zamiar przejrzeć księgi metrykalne z parafii gr.-kat. z lat 1810-1875 oraz z parafii prawosławnej z lat 1875-1907, dostępne w Archiwum Państwowym w Lublinie. W ten sposób dowiemy się więcej o mieszkańcach, ich liczebności, zawodach (gł. rolnicy). Porównam to zapisami w księgach parafii rz.-kat. pw. Rozesłania Apostołów w Chełmie dotyczącymi mieszkańców Srebrzyszcza. W ten sposób uzyskamy obraz całej społeczności Srebrzyszcza w czasie XIX w. - liczbę unitów, później prawosławnych oraz katolików. Mam nadzieję, że uda mi się zrealizować ten plan. Prawdopodobnie będę potrzebowała na to dużo czasu, ale kiedyś się uda.
Parafie: greckokatolicka i prawosławna w Serebryszczu
W roku 1751 erygowano w Serebryszczu parafię greckokatolicką pw. św. Onufrego. Cerkiew ufundował dziedzic miejscowości, Józef Łopuski, miecznik ziemi i podstarości grodzki chełmski wraz ze swą żoną, Ludwiką z Luberskich (lub Lubańskich).
W 1819 roku w parafii w Serebryszczu proboszczem był ksiądz Jan Dyskowski (lub Dyakowski - takie nazwisko było spotykane w okolicy Chełma).
Proboszczem parafii Serebryszcze w latach 1841-1842 był ksiądz Onufry Kozłowski Kanonik Katedry Chełmskiej.
Kooperatorem w parafii Serebryszcze w latach 40. XIX w. był Aleksander Zatkalik.
W latach 1855-1874(?) proboszczem parafii w Serebryszczu był ksiądz Michał Lipiński, administrator parafii Rejowiec, Serebryszcze i Pławanice, od 1856 r. dziekan chełmski.
W związku z kasatą kościoła unickiego w 1875 roku parafia greckokatolicka została przekształcona w parafię prawosławną, a wierni przymusowo wcieleni do tego wyznania.
Proboszczem parafii prawosławnej w latach 90. XIX w. był ks. A. Jurewicz.
Na mapie WIG z 1931 roku można zauważyć zaznaczoną cerkiew, a także miejsce za lasem na wschodzie nazwane "Popówka-Serebryszcze".
Cerkiew prawosławna funkcjonowała do 1938 roku, kiedy to została zburzona przez władze polskie. Po parafii prawosławnej pozostał jedynie niszczejący cmentarz (napiszę o nim w osobnym artykule - do przeczytania tutaj).
W 1819 roku w parafii w Serebryszczu proboszczem był ksiądz Jan Dyskowski (lub Dyakowski - takie nazwisko było spotykane w okolicy Chełma).
Proboszczem parafii Serebryszcze w latach 1841-1842 był ksiądz Onufry Kozłowski Kanonik Katedry Chełmskiej.
Kooperatorem w parafii Serebryszcze w latach 40. XIX w. był Aleksander Zatkalik.
W latach 1855-1874(?) proboszczem parafii w Serebryszczu był ksiądz Michał Lipiński, administrator parafii Rejowiec, Serebryszcze i Pławanice, od 1856 r. dziekan chełmski.
W związku z kasatą kościoła unickiego w 1875 roku parafia greckokatolicka została przekształcona w parafię prawosławną, a wierni przymusowo wcieleni do tego wyznania.
Proboszczem parafii prawosławnej w latach 90. XIX w. był ks. A. Jurewicz.
Na mapie WIG z 1931 roku można zauważyć zaznaczoną cerkiew, a także miejsce za lasem na wschodzie nazwane "Popówka-Serebryszcze".
Cerkiew prawosławna funkcjonowała do 1938 roku, kiedy to została zburzona przez władze polskie. Po parafii prawosławnej pozostał jedynie niszczejący cmentarz (napiszę o nim w osobnym artykule - do przeczytania tutaj).
poniedziałek, 23 maja 2011
Zamieszanie z nazwą...
Serebryszcze, Srebrzyszcze?
Skąd się wzięły te dwie niby podobne, a jednak różne nazwy, które sprawiają tyle kłopotów?
Serebryszcze
Pierwotna nazwa miejscowości to Serebryszcze. Taka forma pojawia się w najdawniejszych dokumentach, które wspominają o dobrach serebryskich należących do rodziny Serebryskich (XV w. i później).
Taką oto etymologię tej nazwy podaje Sztandar Ludu z 1962 roku:
"Nie od kopalni srebra wzięła nazwę stara wieś Serebrzyszcze, lecz od staropolskiej daniny ze 'źrzeba', czyli odpowiedniej ilości ziemi." (źródło: Sztandar Ludu, nr 151,1962; w: Wawryniuk Andrzej, Leksykon miejscowości powiatu chełmskiego).
Srebrzyszcze
Nazwę Srebrzyszcze wprowadzono w 1970 roku (źródło: Dederko M.: Sawin i jego region, Chełm, 2000; w: Wawryniuk Andrzej, Leksykon...). Choć nie jest do końca pewna ta data.
Nie wiadomo, jakie były powody tej zmiany. A sprawiła ona dużo problemów dla mieszkańców (poprawki w dowodach, innych dokumentach) i dla przyjezdnych (mapy, tablice miejscowości, dezinformacja).
Skąd się wzięły te dwie niby podobne, a jednak różne nazwy, które sprawiają tyle kłopotów?
Serebryszcze
Pierwotna nazwa miejscowości to Serebryszcze. Taka forma pojawia się w najdawniejszych dokumentach, które wspominają o dobrach serebryskich należących do rodziny Serebryskich (XV w. i później).
Taką oto etymologię tej nazwy podaje Sztandar Ludu z 1962 roku:
"Nie od kopalni srebra wzięła nazwę stara wieś Serebrzyszcze, lecz od staropolskiej daniny ze 'źrzeba', czyli odpowiedniej ilości ziemi." (źródło: Sztandar Ludu, nr 151,1962; w: Wawryniuk Andrzej, Leksykon miejscowości powiatu chełmskiego).
Srebrzyszcze
Nazwę Srebrzyszcze wprowadzono w 1970 roku (źródło: Dederko M.: Sawin i jego region, Chełm, 2000; w: Wawryniuk Andrzej, Leksykon...). Choć nie jest do końca pewna ta data.
Nie wiadomo, jakie były powody tej zmiany. A sprawiła ona dużo problemów dla mieszkańców (poprawki w dowodach, innych dokumentach) i dla przyjezdnych (mapy, tablice miejscowości, dezinformacja).
Dane geograficzne i społeczne
Położenie geograficzne
Srebrzyszcze to miejscowość we wschodniej części Gminy Chełm (powiat chełmski), w pobliżu miasta Chełma.
Współrzędne geograficzne: 23°32'E i 51°09'N
Wyświetl większą mapę
Ludność
W 2000 roku miejscowość liczyła 810 mieszkańców (w tym 235 dzieci w wieku od 0 do 15 roku życia) oraz 244 gospodarstwa rolne (źródło: Urząd Gminy Chełm, 2000; w: Wawryniuk Andrzej, Leksykon miejscowości powiatu chełmskiego).
Według stanu na dzień 21 czerwca 2012 roku w miejscowości Srebrzyszcze było zameldowanych 856 osób (źródło: Urząd Gminy Chełm).
Srebrzyszcze to miejscowość we wschodniej części Gminy Chełm (powiat chełmski), w pobliżu miasta Chełma.
Współrzędne geograficzne: 23°32'E i 51°09'N
Wyświetl większą mapę
Ludność
W 2000 roku miejscowość liczyła 810 mieszkańców (w tym 235 dzieci w wieku od 0 do 15 roku życia) oraz 244 gospodarstwa rolne (źródło: Urząd Gminy Chełm, 2000; w: Wawryniuk Andrzej, Leksykon miejscowości powiatu chełmskiego).
Według stanu na dzień 21 czerwca 2012 roku w miejscowości Srebrzyszcze było zameldowanych 856 osób (źródło: Urząd Gminy Chełm).
Garść wstępnych informacji
Podstawowe wiadomości o miejscowości łatwo znaleźć w internecie (np. na stronie Wikipedii).
Chciałabym zamieszczać na tym blogu różne informacje, także te, które zwykle są pomijane przy krótkim opisie Srebrzyszcza. Postaram się znaleźć dane o starszej i nowszej historii miejscowości, o ludziach z nią związanych, o ważnych wydarzeniach. Zobaczymy, czy uda mi się poszerzyć własną i Waszą wiedzę o naszej "małej ojczyźnie".
Chciałabym zamieszczać na tym blogu różne informacje, także te, które zwykle są pomijane przy krótkim opisie Srebrzyszcza. Postaram się znaleźć dane o starszej i nowszej historii miejscowości, o ludziach z nią związanych, o ważnych wydarzeniach. Zobaczymy, czy uda mi się poszerzyć własną i Waszą wiedzę o naszej "małej ojczyźnie".
Subskrybuj:
Posty (Atom)