niedziela, 29 maja 2011

Szlak Chełmskich Torfowisk Węglanowych

Przez Srebrzyszcze biegnie pieszy szlak Chełmskich Torfowisk Węglanowych, nazywany również szlakiem Bagien i Moczarów.

Szczególnie ta druga nazwa oddaje idealnie charakter trasy. Idąc szlakiem w lesie serebryskim napotkamy na swej drodze rozlewisko wody nie do przebycia - może do przepłynięcia, ale to na własną odpowiedzialność. A wszędzie wokół również są bagna, tak więc dalsza podróż jest właściwie niemożliwa. Trzeba się wycofać i najlepiej do Brzeźna dotrzeć drogą europejską E373.

Ale poza tą jedną nieprzyjemną przeszkodą w podróży, szlak w Srebrzyszczu jest bardzo interesujący. Główną atrakcją jest barokowy pałac wraz z parkiem. Dróżki pośród pól dostarczą pięknych widoków i poczucia bliskości natury.
Szczerze polecam!

Poniżej niedoskonała mapa. Będę wdzięczna za wszelkie wskazówki, abym mogła ją poprawić.


Pokaż Szlak Chełmskich Torfowisk Węglanowych na większej mapie

Plany...

Mam zamiar przejrzeć księgi metrykalne z parafii gr.-kat. z lat 1810-1875 oraz z parafii prawosławnej z lat 1875-1907, dostępne w Archiwum Państwowym w Lublinie. W ten sposób dowiemy się więcej o mieszkańcach, ich liczebności, zawodach (gł. rolnicy). Porównam to zapisami w księgach parafii rz.-kat. pw. Rozesłania Apostołów w Chełmie dotyczącymi mieszkańców Srebrzyszcza. W ten sposób uzyskamy obraz całej społeczności Srebrzyszcza w czasie XIX w. - liczbę unitów, później prawosławnych oraz katolików. Mam nadzieję, że uda mi się zrealizować ten plan. Prawdopodobnie będę potrzebowała na to dużo czasu, ale kiedyś się uda.

Parafie: greckokatolicka i prawosławna w Serebryszczu

W roku 1751 erygowano w Serebryszczu parafię greckokatolicką pw. św. Onufrego. Cerkiew ufundował dziedzic miejscowości, Józef Łopuski, miecznik ziemi i podstarości grodzki chełmski wraz ze swą żoną, Ludwiką z Luberskich (lub Lubańskich).

W 1819 roku w parafii w Serebryszczu proboszczem był ksiądz Jan Dyskowski (lub Dyakowski - takie nazwisko było spotykane w okolicy Chełma).

Proboszczem parafii Serebryszcze w latach 1841-1842 był ksiądz Onufry Kozłowski Kanonik Katedry Chełmskiej.

Kooperatorem w parafii Serebryszcze w latach 40. XIX w. był Aleksander Zatkalik.

W latach 1855-1874(?) proboszczem parafii w Serebryszczu był ksiądz Michał Lipiński, administrator parafii Rejowiec, Serebryszcze i Pławanice, od 1856 r. dziekan chełmski.

W związku z kasatą kościoła unickiego w 1875 roku parafia greckokatolicka została przekształcona w parafię prawosławną, a wierni przymusowo wcieleni do tego wyznania.

Proboszczem parafii prawosławnej w latach 90. XIX w. był ks. A. Jurewicz.

Na mapie WIG z 1931 roku można zauważyć zaznaczoną cerkiew, a także miejsce za lasem na wschodzie nazwane "Popówka-Serebryszcze".


Cerkiew prawosławna funkcjonowała do 1938 roku, kiedy to została zburzona przez władze polskie. Po parafii prawosławnej pozostał jedynie niszczejący cmentarz (napiszę o nim w osobnym artykule - do przeczytania tutaj).

poniedziałek, 23 maja 2011

Zamieszanie z nazwą...

Serebryszcze, Srebrzyszcze?
Skąd się wzięły te dwie niby podobne, a jednak różne nazwy, które sprawiają tyle kłopotów?

Serebryszcze
Pierwotna nazwa miejscowości to Serebryszcze. Taka forma pojawia się w najdawniejszych dokumentach, które wspominają o dobrach serebryskich należących do rodziny Serebryskich (XV w. i później).

Taką oto etymologię tej nazwy podaje Sztandar Ludu z 1962 roku:
"Nie od kopalni srebra wzięła nazwę stara wieś Serebrzyszcze, lecz od staropolskiej daniny ze 'źrzeba', czyli odpowiedniej ilości ziemi." (źródło: Sztandar Ludu, nr 151,1962; w: Wawryniuk Andrzej, Leksykon miejscowości powiatu chełmskiego).

Srebrzyszcze
Nazwę Srebrzyszcze wprowadzono w 1970 roku (źródło: Dederko M.: Sawin i jego region, Chełm, 2000; w: Wawryniuk Andrzej, Leksykon...). Choć nie jest do końca pewna ta data.
Nie wiadomo, jakie były powody tej zmiany. A sprawiła ona dużo problemów dla mieszkańców (poprawki w dowodach, innych dokumentach) i dla przyjezdnych (mapy, tablice miejscowości, dezinformacja).

Dane geograficzne i społeczne

Położenie geograficzne
Srebrzyszcze to miejscowość we wschodniej części Gminy Chełm (powiat chełmski), w pobliżu miasta Chełma.
Współrzędne geograficzne: 23°32'E i 51°09'N


Wyświetl większą mapę

Ludność
W 2000 roku miejscowość liczyła 810 mieszkańców (w tym 235 dzieci w wieku od 0 do 15 roku życia) oraz 244 gospodarstwa rolne (źródło: Urząd Gminy Chełm, 2000; w: Wawryniuk Andrzej, Leksykon miejscowości powiatu chełmskiego).
Według stanu na dzień 21 czerwca 2012 roku w miejscowości Srebrzyszcze było zameldowanych 856 osób (źródło: Urząd Gminy Chełm).

Garść wstępnych informacji

Podstawowe wiadomości o miejscowości łatwo znaleźć w internecie (np. na stronie Wikipedii).
Chciałabym zamieszczać na tym blogu różne informacje, także te, które zwykle są pomijane przy krótkim opisie Srebrzyszcza. Postaram się znaleźć dane o starszej i nowszej historii miejscowości, o ludziach z nią związanych, o ważnych wydarzeniach. Zobaczymy, czy uda mi się poszerzyć własną i Waszą wiedzę o naszej "małej ojczyźnie".