Liczba mieszkańców Srebrzyszcza

Według stanu na dzień 21 czerwca 2012 roku w miejscowości Srebrzyszcze było zameldowanych 856 osób (źródło: Urząd Gminy Chełm).

Gaz łupkowy w Srebrzyszczu - prowadzone badania

Aktualnie prowadzone są w Srebrzyszczu badania geologiczne, mające na celu ocenę zasobów gazu łupkowego. Wcześniej rozłożono sprzęt - czujniki połączone kablami, a ostatnio można było zauważyć kilka specjalistycznych pojazdów, które, stacjonując na polach wokół miejscowości, generować miały drgania konieczne do wspomnianych badań.

Ptaki w maju

W ostatnich dniach maja zaobserwowałam w Srebrzyszczu m.in. następujące ptaki:

• bocian biały
• dzwoniec (samica i, być może, samiec)
• gołąb (hodowlany)
• kopciuszek (samiec)
• jaskółka oknówka
• makolągwa
• mewa śmieszka
• pokrzewka ogrodowa
• sikora bogatka
• szpak
• wróbel domowy
• zięba zwyczajna (samica)

Wszystkie wymienione gatunki są objęte ścisłą ochroną gatunkową, z wyjątkiem gołębia i szpaka.

Sprzeczne informacje na temat zmian własnościowych

W internecie krąży wiele sprzecznych informacji na temat zmian własnościowych w majątku Serebryszcze w II połowie XIX wieku. Chodzi głównie o to, kiedy i w jaki sposób Lechniccy zostali właścicielami dóbr serebryskich.

Księgi metrykalne parafii rz.-kat. w Chełmie dają następujące stwierdzenia (nie muszą być one do końca zgodne z prawdą, bo w metrykach zdarzają się omyłki):

• W 1863 roku właścicielem Serebryszcz jest Józef Zawadzki.
• W 1873 roku w dalszym ciągu właścicielem jest Józef Zawadzki, z żoną, Ludwiką z Karczewskich. W tym roku bierze ślub jego córka, Karolina Zawadzka (29 lat, ur. we wsi Siebieczowie powiatu żołkiewskiego w Galicji), z dzierżawcą majątku, Felicjanem Lechnickim (33 lata, ur. we wsi Rudłowie(?) guberni wołyńskiej powiatu dubieńskiego), synem Klemensa i Józefy z Zawadzkich.
• W latach 1884-1886 jako właściciel Serebryszcz figuruje w księgach metrykalnych Felicjan Lechnicki.

Oto jakie dane są dostępne w źródłach internetowych:

Historia Srebrzyszcza

W niniejszym artykule będę sukcesywnie zamieszczać informacje o historii miejscowości Serebryszcze - Srebrzyszcze. Główny nacisk będzie położony na właścicieli, ale mam nadzieję, że z czasem artykuł stanie się bardziej kompleksowym opisem dziejów miejscowości.
Jeśli chodzi o źródła informacji - postaram się, aby były jak najbardziej pierwotne, bliskie prawdy i dokładne (uwaga odnośnie źródeł internetowych).

Mogiła powstańcza

Na terenie Srebrzyszcza zlokalizowana jest mogiła powstańców styczniowych poległych w 1863 roku.
Tablicę przy mogile upamiętniającą poległych ufundowali mieszkańcy Serebryszcz.

Felicjan Kajetan Lechnicki (1885-1963)

Felicjan Kajetan Lechnicki (ur. 7 sierpnia 1885 w Serebryszczach, zm. 3 listopada 1963 w Poznaniu) – polski działacz społeczny i rolniczy, ziemianin, polityk, poseł na Sejm i senator w II RP.

Felicjan Kajetan Lechnicki, 1935
Źródło: Wikipedia.

Józef Zawadzki - właściciel Serebryszcza 1863-...

• W 1863 roku dziedzicem dóbr Serebryszcze był Józef Zawadzki, lat 60, zamieszkały w Serebryszczu.

Źródło: ASC par. rz.-kat. w Chełmie, akt urodzenia nr 39 z 1863 r. - Zdzisław Kalikst Kazimierz Prażmowski, syn Franciszka, dziedzica dóbr Okszów.
Józef Zawadzki był świadkiem przy chrzcie, a matką chrzestną - Karolina Zawadzka, jego córka, a przyszła żona Felicjana Kajetana Lechnickiego (1873 r.). Przy chrzcie asystowała Józefa Zawadzka, prawdopodobnie córka Józefa.

• W 1866 roku Józef Zawadzki i jego małżonka, Ludwika z Karczewskich, są określani jako Właściciele Dóbr Serebryszcze.

Źródło: ASC par. rz.-kat. w Chełmie, akt ślubu nr 33 z 1866 r. - Stanisław Karczewski i Zawadzka Józefa, córka Józefa i Ludwiki
Pan młody, Stanisław Karczewski, to właściciel Dóbr Złota, urodzony we wsi Podymszczyzna w Cyrkule Żółkiewskim w Galicji, zamieszkały we wsi Złota Guberni Radomskiej, syn zmarłych Patrycego i Julii z Mrozowskich Karczewskich, lat 28.
Panna młoda, Józefa Zawadzka, to panna urodzona w Siebieczowie Cyrkule Żółkiewskim w Galicji, zamieszkała przy rodzicach w Serebryszczach, córka Józefa i Ludwiki z Karczewskich Zawadzkich, właścicieli Dóbr Serebryszcze, lat 20.
Nowozaślubieni byli spokrewnieniu "w drugim stopniu linii równej" - otrzymali stosowną dyspensę. Stanisław Karczewski musiał być spokrewniony z matką Józefy, Ludwiką z Karczewskich (mógł być np. bratankiem Ludwiki).

Zakład Przetwarzania Odpadów Komunalnych w Srebrzyszczu

W ramach projektu "Zakład Przetwarzania Odpadów Komunalnych regionu chełmskiego i rekultywacja składowisk odpadów" zostało zlikwidowane stare składowisko odpadów w Srebrzyszczu, a teren po nim zrewitalizowany. Składowisko to było już przestarzałe, nieuszczelnione, nie spełniało wymogów prawnych. Obok powstało nowe składowisko oraz nowoczesny Zakład Przetwarzania Odpadów Komunalnych (ZPOK).
Technologia przetwarzania odpadów komunalnych w zakładzie ukierunkowana jest na maksymalny odzysk surowców, które mogą być powtórnie wykorzystane.


Wyświetl większą mapę

Schemat funkcjonowania Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych w Srebrzyszczu

Źródło: Zakład Przetwarzania Odpadów Komunalnych regionu chełmskiego i rekultywacja składowisk odpadów.

Gaz łupkowy w Srebrzyszczu

Jesienią 2012 roku na terenie Srebrzyszcza będą prowadzone badania geologiczne, mające na celu wykrycie zasobów gazu łupkowego.
Edycja 04.06.2012: W maju mieszkańcy zostali poinformowani, że badania będą przeprowadzone jesienią. Jednak już teraz ma miejsce analiza złóż gazu łupkowego.

Pożar rezerwatu Bagno Serebryskie

W rezerwacie przyrody Bagno Serebryskie wybuchł dziś (02.05.2012) pożar, który gasiły jednostki straży pożarnej z całego powiatu chełmskiego. Trudno było go opanować z uwagi na utrudniony dojazd oraz silnie wiejący wiatr. Spłonęło kilkadziesiąt hektarów chronionych torfowisk. Pożar został opanowany około godziny 21:30.

W rezerwacie przyrody Bagno Serebryskie wybuchł pożar. Zdjęcia i Film - naszemiasto.pl

Bagno Serebryskie: Pożar w rezerwacie, płoną torfowiska - Dziennik Wschodni

Ogromne zniszczenia po pożarze w Rezerwacie Bagno Serebryskie. Zdjęcia i film

Ptaki w kwietniu

W ostatnich dniach kwietnia zaobserwowałam w Srebrzyszczu następujące ptaki (wymieniam tylko te, które udało mi się rozpoznać):

• bocian biały
• gołąb (hodowlany)
• jaskółka oknówka
• kopciuszek
• makolągwa 
• mazurek
• potrzeszcz
• szczygieł
• szpak
• wróbel domowy (zwyczajny)
• zięba zwyczajna

Poniżej nieliczne zdjęcia, na których udało się "ustrzelić" jakiegoś ptaka.

Wybrani mieszkańcy Serebryszcz, 1878-1884

Wybrani mieszkańcy miejscowości Serebryszcze - Srebrzyszcze , 1878-1884
Na podstawie ksiąg metrykalnych (urodzeń i zgonów z lat 1878-79, 1881-84) z parafii rz.-kat. w Chełmie

1. Abramczeski Józef, służący, 56 lat
2. Adamczuk Paweł, służący, 35 lat
3. Ambrozewicz Michał, służący, 39 lat
4. Awgustiuk (Augustiuk) Michał, wyrobnik, 40 lat
5. Bojkowska zd. Majewska Marianna, żona Stefana
6. Bojkowski Stefan, kowal
7. Chomiuk Michał, służący, 24 lata
8. Czerniakiewicz Józef, służący
9. Czerniakiewicz z domu Tomaszewska Zofia, żona Józefa
10. Dąbrowska z domu Markiewicz Ewa, żona Ludwika, 36 lat
11. Dąbrowski (Dombrowski) Ludwik, wyrobnik, 33 lata
12. Dendera Jan, rolnik, 30 lat
13. Dyndera Stefan, rolnik, 32-34 lata
14. Dyszkant Dominik, wyrobnik 50 lat
15. Dzwigaj Jan, służący, 36 lat
16. Filimon z domu Szafrańska Ewa, 65 lat (zm. 1878)
17. Gomzar Jan, rolnik, 56 lat
18. Goncaruk Michał, służący, 30 lat
19. Graniczka Michał, wyrobnik, 38 lat
20. Gryzińska zd. Pióro Aniela, żona Antoniego, 18 lat (zm. 1882)
21. Gryziński Antoni, służący, 21-24 lat
22. Kaspruk Agnieszka, 60 lat (zm. 1878)
23. Krasucki Jan, dróżnik na Nadwiślańskiej Kolei Żelaznej, 28 lat
24. Królikowska z domu Szrejder Marianna, żona Jana, 30 lat
25. Królikowski Jan, służący, 45 lat
26. Kuczyńska zd. Famulska? Józefa, żona Jana, 25 lat
27. Kuczyński Jan, szynkarz, 40 lat
28. Lechnicka zd. Sielska Maria, żona Felicjana, 26 lat
29. Lechnicki Felicjan, właściciel dóbr Serebryszcze, 40 lat
30. Malicka Antonina, służąca, 24-29 lat
31. Malinowski Konstantyn, służący, 39 lat
32. Marczuk (Marcuk) Stanisław, rolnik, 25-26 lat
33. Markiewicz Jan, służący, 34 lata
34. Mazurek Michał, służący, 24 lata
35. Mazurek zd. Czerwińska Julianna, żona Michała, 20 lat
36. Mroczkowska z domu Wawryniuk Małgorzata, żona Antoniego
37. Mroczkowski Antoni, rolnik, 45 lat (zm. 1878)
38. Mroczkowski Bartłomiej, rolnik, 58 lat (zm. 1884)
39. Oziembło Józef, rolnik, wyrobnik, 50-57 lat
40. Prokopiuk Wincenty, służący, 34 lata
41. Prokopiuk zd. Woźniakowska, żona Wincentego, 19 lat
42. Puterewicz Wojciech, wyrobnik, 50 lat (zm. 1879)
43. Puterewicz z domu Hołub Katarzyna, żona Wojciecha
44. Radomski Marcin, rolnik, 40 lat
45. Rak Stanisław, służący
46. Rak z domu Baran Wiktoria, żona Stanisława, 50 lat (zm. 1878)
47. Rekwirowicz Adam, dróżnik na Nadwiślańskiej Kolei Żelaznej, 24 lata
48. Rekwirowicz zd. Abramczewska Marianna, żona Adama, 21 lat
49. Rzeźniczuk Kazimierz, rolnik, służący, 42-45 lat
50. Sawicki Konstantyn, dróżnik na Nadwiślańskiej Kolei Żelaznej, 30 lat
51. Schab Józef, służący, 24 lata
52. Schab zd. Lisewicz Katarzyna, żona Józefa, 25 lat
53. Semeniuk Antoni, rolnik, służący, 45-48 lat
54. Stenczuk Franciszek, wyrobnik, 57 lat
55. Tywoniuk Franciszek, służący, 30 lat
56. Tywoniuk z domu Litwiniuk Katarzyna, żona Franciszka, 30 lat
57. Wiatrowski Józef, służący, 30 lat
58. Witkowska z domu Czerwińska Franciszka, żona Jana, 23 lata
59. Witkowska z domu Gomzar (lub: Zawieruska) Anna, żona Karola, 34 lata
60. Witkowska zd. Czerwińska Franciszka, żona Jana, 25 lat
61. Witkowski Jan, rolnik, 22-26 lat
62. Witkowski Karol, rolnik, 35-40 lat
63. Zamiatała Piotr, wyrobnik
64. Zamiatała zd. Dejndera Michalina, żona Piotra
65. Żerebecki? Paweł, służący, 42 lata

Akt urodzenia Felicjana Kajetana Lechnickiego z 1885 r.

Metryka urodzenia Felicjana Kajetana Lechnickiego, ur. 07 sierpnia 1885 r. w Serebryszczach
(aby obejrzeć dokument w oryginalnym rozmiarze należy kliknąć na podpis poniżej obrazka) 
Poniżej zamieszczam tłumaczenie metryki.

Akt urodzenia Felicjana Kajetana Lechnickiego nr 138 z 1885 r., ASC Chełm, AP Lublin

Dzieci Felicjana Lechnickiego

Felicjan Lechnicki, ur. ok. 1860 r. w Rudlowie(?) (gub. wołyńska, pow. dubieński), w 1873 r. ożenił się z Karoliną Zawadzką, córką właścicieli Serebryszcza. Po jej śmierci w 1880 r. ponownie wziął ślub (nie wiem, w którym roku) - z Marią Sielską.

Przeglądając metryki z Chełma z lat 1871-73, 1879, 1881-1888 odnalazłam czworo dzieci Felicjana Lechnickiego: Jan Zygmunt (ur. ok. 1874), Wanda Kamilla (ur. 1884), Felicjan Kajetan (ur. 1885), Jadwiga Maria (ur. 1887). Oprócz nich Felicjan miał jeszcze co najmniej dwóch synów: Zdzisław (ur. 1890) i Tadeusz (ur. 1892) (z trzeciego małżeństwa, z Marią Hempel).

Wybrani mieszkańcy Serebryszcz 1851-60

Wybrani mieszkańcy miejscowości Serebryszcze - Srebrzyszcze, 1851-1860
(na podstawie ksiąg urodzeń parafii rz.-kat. Chełm)

1. Buzien Józef, rolnik, 50 lat
2. Cholewa Kajetan, włościanin gospodarz rolny, 38 lat
3. Cichocki Tomasz, włościanin wyrobnik, 37 lat
4. Czy..la Maciej, włościanin wyrobnik, 35 lat
5. Dyndera Konrad, włościanin gospodarz rolny, rolnik, 50-60 lat
6. Fijałek Andrzej, włościanin wyrobnik, 40 lat
7. Fijałek z Mociaków Marianna, żona Andrzeja, 36 lat
8. Fituła Maciej, włościanin gospodarz rolny, 40 lat
9. Fituła z Beczkowskich Katarzyna, żona Macieja, 28 lat
10. Gomzar Jan, gospodarz, 27 lat
11. Gomzar z Wołoszczuków Marianna, żona Jana, 25 lat
12. Klimiuk Roman, gospodarz, 25 lat
13. Kowalski Piotr, gospodarz, 50 lat
14. Kozłowski Jan, gospodarz, 50 lat
15. Romaniuk Piotr, gospodarz, 25 lat
16. Romaniuk Stefan, włościanin gospodarz rolny, 35 lat
17. Sabaj Jan, rolnik, 40 lat
18. Szydłowski Szymon, włościanin gospodarz rolny, 42 lata
19. Wilczyńska z Oleszczyńska Ludwika, żona Szymona, 23 lata
20. Wilczyński Szymon, strycharz, 25 lat
21. Witkowska z Gutów Anna, żona Kazimierza, 19-25 lat
22. Witkowski Kazimierz, włościanin wyrobnik, rolnik, 22-28 lata
23. Wołoszyn Kajetan, włościanin rolnik, 40 lat

Parafia rz.-kat. Chełm 1850-56 - ochrzczeni z Serebryszcz

W latach 1851-1856 w parafii rz.-kat. w Chełmie ochrzczono pięcioro dzieci urodzonych w miejscowości Serebryszcze - Srebrzyszcze:

1. Antoni Fijałek,
   syn Andrzeja i Marianny z Mociaków, ur. 1851
2. Stanisław Fituła,
   syn Macieja i Katarzyny z Beczkowskich, ur. 1852
3. Stanisław Wilczyński,
   syn Szymona i Ludwiki z Oleszczyńskich, ur. 1852
4. Marianna Witkowska,
   córka Kazimierza i Anny z Gutów, ur. 1854
5. Jan Witkowski,
   syn Kazimierza i Anny z Gutów, ur. 1856

Wybrani mieszkańcy Serebryszcz 1871-73

Wybrani mieszkańcy miejscowości Serebryszcze - Srebrzyszcze, 1871-1873
(na podstawie ksiąg metrykalnych parafii rz.-kat. Chełm)

1. Biernacka z domu Morawska Antonina, 30 lat, tymczasowo(?) w Serebryszczach
2. Bojkowski Stefan, kowal, 30 lat
3. Bojkowska z domu Majewska Marianna, żona Stefana, 30 lat
4. Czepiel Maciej, wyrobnik
5. Czepiel z domu Sokulska Katarzyna, żona Macieja, 54 lata, zmarła w 1871 r.
6. Kosakowski Piotr, służący, 27 lat
7. Kosakowska z domu Capelewska Teodora, żona Piotra, 25 lat
8. Lechnicki Felicjan, zarządca majątku Serebryszcze (w 1873 r.), 33 lata
9. Lechnicka z domu Zawadzka Karolina, żona Felicjana, 29 lat
10. Mydorf Henryk, piwowar, 31 lat
11. Mydorf z domu Nafalska Józefa, żona Henryka, 27 lat
12. Radomski Michał, służący, 26 lat
13. Radomska z domu Litycka Franciszka, żona Michała, 23 lata
14. Stępkowski Edmund, administrator majątku Serebryszcze (w 1871 r.), 40 lat
15. Stępkowska z domu Jastrzębska Józefa, żona Edmunda, 30 lat
16. Zawadzki Józef, właściciel majątku Serebryszcze
17. Zawadzka z domu Karczewska Ludwika, żona Józefa, właścicielka majątku Serebryszcze

Rolnicy:

1. Błaszczuk Michał, rolnik, 35 lat
2. Dundera Stefan, rolnik, 25 lat
3. Dundera Tomasz, rolnik, 40 lat
4. Dziarkowski Antoni, rolnik, 40 lat
5. Dziarkowska Rozalia, żona ...?, 27 lat
6. Gonzar Jan, rolnik, 40 lat
7. Grel Piotr, rolnik, 60 lat
8. Jeżuk Jan, rolnik, 36 lat
9. Kaszczuk Grzegorz, rolnik, 35 lat
10. Komar Roman, rolnik, 40 lat
11. Sabaj Jan, rolnik, 60 lat
12. Witkowski Karol, rolnik, 30 lat
13. Witkowska z domu Zawieruszka Anna, żona Karola, 30 lat

Parafia rz.-kat. Chełm 1871 - ochrzczeni z Serebryszcz

W 1871 roku w kościele parafialnym rzymskokatolickim w Chełmie ochrzczono czworo dzieci urodzonych w miejscowości Serebryszcze - Srebrzyszcze:

1. Anna Biernacka,
   córka Antoniny Biernackiej z domu Morawska (akt ur. nr 87)
2. Marianna Kosakowska,
   córka Piotra i Teodory z domu Capelewska (akt ur. nr 54)
3. Antoni Stępkowski,
   syn Edmunda i Józefy z domu Jastrzębska (akt ur. nr 21)
4. Stanisław Witkowski,
   syn Karola i Anny z domu Zawieruszka (akt ur. nr 25)

Akt ślubu Felicjana Lechnickiego z Karoliną Zawadzką, 1873

Akt ślubu Felicjana Lechnickiego z Karoliną Zawadzką - parafia rz.-kat. w Chełmie, rok 1873.
(aby obejrzeć dokument w oryginalnym rozmiarze należy kliknąć na podpis poniżej obrazka) 
Poniżej zamieszczam tłumaczenie metryki.

Akt ślubu nr 11/1873 Felicjan Lechnicki i Karolina Zawadzka, parafia rz.-kat. Chełm, AP Lublin

Likwidacja parafii prawosławnej w Serebryszczu

"(...) popłyńmy w górę rzeki Świnki, niegdyś spławnej i łączącej tereny wołyńsko-nadbużańskie z Lubelszczyzną i resztą kraju, aby znaleźć się u jej źródeł. Naliczono ich jeszcze w 1938 roku dokładnie 112. Wypływają z okolic Pniówna, Święcicy, Bezku, Olchowca i Kamiennej Góry na Chełmszczyźnie.
   Cztery pierwsze - spośród tych miejscowości - to siedziby starych parafii prawosławnych, jeszcze do czasu rewindykacji i likwidacji prawosławia w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku.
   Święcicę i tutejszy dwór Lechnickich odwiedził w maju 1925 roku z okazji Zielonych Świątek i ...przygotowywania zamachu majowego Józef Piłsudski.
   Za krytykę akcji likwidacji prawosławia, działalności politycznej Katolickich Stowarzyszeń Młodzieży i opiekę małżonki Anny z domu Bobińskiej nad Ukrainkami z Koła Gospodyń Wiejskich w Serebryszczu koło Chełma, Felicjan Kajetan Lechnicki nieomal nie został pozbawiony dorobku życia i pokoleń (w 1938 r.). Gdy tzw. czynniki polityczne dostrzegły, że Lechniccy nie popierają posunięć polonizacyjnych i katolicyzacji ludności prawosławnej na Chełmszczyźnie, spowodowały odsunięcie Zdzisława i Tadeusza od społecznych funkcji kościelnych.
   Lechnicki ze Święcicy nie tylko ufundował w 1935 roku plebanię dla rzymskokatolickiej parafii św. Małgorzaty i św. Walentego w Olchowcu, ale także udzielał wsparcia okolicznym parafiom prawosławnym - w Bezku, Busównie, Olchowcu (dwie cerkwie), Święcicy i Helenowie.
   Gdyby nie decyzja szaleńca politycznego z Bezku, który podpalił w lipcu 1938 roku święcicką cerkiew, być może do dzisiaj oglądalibyśmy zabytkowe ikony, według opinii lubelskiego konserwatora z 1927 roku niektóre z XII i XV wieku. Wolał spalić, niż oddać Polakom, chociaż cerkiew nad strumykiem Świnki nie była przewidziana do rewindykacji ani też do likwidacji w latach 1937-1939. Moralna wina leży po stronie władz administracyjnych, które rozpętały zbrodniczą akcję burzenia świątyń prawosławnych, niszcząc wtedy co najmniej 127 obiektów sakralnych na terenie Lubelszczyzny."

Źródło: Ślady wyrwane z zapomnienia, Przegląd Prawosławny